Η λειτουργία του συμπτώματος


 Η λειτουργία του συμπτώματος


Μπορούν τα προβλήματα να είναι χρήσιμα;

Στον κύκλο ζωής ενός συστήματος συμβαίνουν κάθε τόσο κρίσιμες μεταβάσεις (η γέννηση ενός παιδιού, το διαζύγιο, η συνταξιοδότηση, η ανεργία). Αυτές βιώνονται ως απειλητικές γιατί θέτουν σε αμφισβήτηση την ταυτότητα και την ισορροπία ενός συστήματος.

 Ο Jackson(1957) διατύπωσε για πρώτη φορά την ιδέα ότι γι' αυτον τον λόγο τα συμπτώματα ενός μέλους της οικογένειας είναι χρήσιμα("λειτουργικά") και ότι γι' αυτό κάποια συμπτώματα μετά από την εμφάνισή τους δεν εξαφανίζονται πάλι αλλά σταθεροποιούνται.

 Ένας άνθρωπος σε μια συντροφική σχέση που επιθυμεί την αγάπη του άλλου, αλλά δεν πιστεύει ότι θα την πάρει ποτέ, δεν θα αντιληφθεί κάποιες ενδείξεις αγάπης του άλλου, επειδή θα του κλόνιζαν την ιδέα, ότι πρέπει κανείς να αποδεχτεί ότι δεν πρόκειται να πάρει αγάπη ούτως ή άλλως(Elkaim,1992). Νέοι αφήνουν τη ζωή τους να αποτύχει επειδή, λόγω μιας αντίστοιχης γονεικής αποστολής(Stierlin,1980), θεωρούν ότι οι γονείς τους δεν μπορούν να αντέξουν να δουν το παιδί τους πιο επιτυχημένο ή πιο ευτυχισμένο από τους ίδιους ή επειδή θεωρούν ότι οι γονείς δεν είναι σε θέση να αντέξουν τον αποχωρισμό που απαιτεί η ενηλικίωση. 

Δηλώνει ταυτόχρονα ότι δεν πάει άλλο, όπως μέχρι τώρα αλλά και ότι κάτι καινούργιο δεν είναι ακόμη δυνατό. 

Ένα κορίτσι στην εφηβεία που γίνεται ανορεκτικό, ενεργοποιεί τη στοργή και τη φροντίδα των γονιών του("μην με αφήσετε να πεθάνω")και συγχρόνως την απορρίπτει("δεν τρώω αυτά που μου δίνετε"). 

Η συμπτωματική συμπεριφορά έχει συχνά διπλό χαρακτήρα: έχει γίνει συγχρόνως πρόβλημα και λύση. Προκαλεί πόνο και ταυτόχρονα εμποδίζει άλλον πόνο( ο οποίος στην φαντασία των εμπλεκόμενων είναι χειρότερος).

Ένας άνδρας χειροκροτεί συνεχώς δυνατά. Ένας άλλος τον ρωτάει: "Γιατί το κάνεις αυτό;" Και εκείνος απαντά: ''Για να διώχνω τους ελέφαντες!" Ο άλλος απαντά: ''Μα εδώ δεν υπάρχουν καθόλου ελέφαντες!" Και ο πρώτος τότε λέει: " Ε είδατε πόσο καλά πιάνει;"

Ένα σύμπτωμα μπορεί να παραπέμπει σε μια αποτελεσματική λύση ενός προβλήματος, μπορεί να λειτουργικά προστατευτικά και να σταθεροποιεί τις οικογενειακές σχέσεις, επιτρέποντας για παράδειγμα να σταματήσει μια σύγκρουση σε μια σχέση ή τραβώντας την προοσοχή από άλλες συγκρουσιακές σχέσεις στην οικογένεια. Ένα σύμπτωμα δίνει δύναμη, ο αναφερόμενος ασθενής μπορεί να οργανώνει τις διαδράσεις στην οικογένεια με τρόπο αναγκαστικό, χωρίς να μπορεί να του ζητηθεί ο λόγος, ένα σύπτωμα μπορεί να παραπέμπει συμβολικά ή μεταφορικά σε άλλα προβλήματα μέσα στην οικογένεια( Boeckhorst, 1988).

Ιωάννα Σούλα
Ψυχολόγος-Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια



Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Πώς χρονιοποιείται ένα πρόβλημα; Ενας οδηγός